E’et’áád biniiyé hashch’e’ azhdilnééh: 18 dóó bilááh honááhai

Díí éí náás nee’ni’jį’ ná’át’é! I’í’áád. 

Young person looks at vote.gov site on a laptop.

Iníji’a’go náás nee’ni’jį’ bee óholnííh nee hólǫ́ dóó kééhonít’ínídi łahdóó atah t’áadoole’é baa nanináh. 

Iná’i’a’ bee diníyáágóó áłtsé bee í’díílíłígíí – ha’dilééh

Nitsaa bił hadahasdzoh lą’í biyi’ 18 nináhááh bitsédi aląąjį’ ha’dilééhgo (Bilagáana k’ehgo) bíighah, the District of Columbia, dóó U.S. territories, nidi t’áá íiyisíí áį ninááhaigo ti’éíyá i’díí’ał. dikíigo shį́į́ nitsaa bił hadahwiisddzoh áí honááhaigo aląąjį’ i’ii’níłígíí aji’áadgo yee dahooł’aah t’áá íiyisíí ida’ii’nííł t’áá bich’į’gi áį nináháahgo. Nitsaa bił nił hahoodzoh bibee nahaz’áanii ła’ binááhooł’aah  (Bilagáana k’ehgo) dóó nił hahoodzodi háágóne’ ida’ii’nííł bił dahoo’aahígíí nił béé hoozįįh nitsaa bił hahoodzoh ida’ii’nííł bee béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee hahodít’éhígíí (Bilagáana k’ehgo) bąąh.

I’í’áád łahdóó ninahat’a’ anilééh áko biniiyé hashch’e’ adíínílzin dooleeł

Haash yit’éego izhdoo’ałígíí nitsaa bił hahoodzoh dóó kéyah bił hahoodzoh bee ałąą át’é. Nitsaa bił hadahwiisdzoh lą’í dah e’etááh biniiyé hada’dilne’í dóó ida’ii’nííł t’áá bohónéedzánígi át’éego bee adahazt’i’ígíí yída’yoołkąąh áko ná bíighah dóó t’áá nih sínízínígi nínízinígíí ná bíighah.

Ha’dilééh bá bee adahazt’i’í nee hólǫ́

Nitsaa bił hahoodzoh dóó kéhay biń hahoodzoh t’áá bí inda’ii’nííł biniiyé hada’dilne’ bibee nahaz’áanii ádeile’. Díí daats’í aniléego bíighah: 

Ida’ii’nííł biniiyé hada’dilne’ bee ida’ii’aahígíí haniítáh

Kéyah t’áá si’ą́ nít’ę́ę́’ bił hahoodzoh ida’ii’nííł bee hada’dít’éhí bee e’e’aahígíí ádin. Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ biyi’, Ida’ii’nííł Bijį́h ą́ó yiską́ hadziihgo akéedi yiłkaahígíí akéedi hada’dilne’. Nitsaa bił hadahwiisdzoh nááná ła’ biyi’, Ida’ii’nííł Bijį́h ha’diléehgo bíighah. Ida’ii’nííł Bijį́h t’áá háadishį́į́ ída’ii’níłígíí t’áá yiłníh Į́t’áá akǫ́ǫ́h, nitsaa bił hahoodzoh, doodago kéyah t’áá si’ą́ nít’ę́ę́’ bił hahoodzoh ida’ii’nííłÓ. Nitsaa bee nił hahoodzoh biyi’ ida’ii’nííł biniiyé hada’dilne’ígíí bee ida’ii’aahígíí hanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Diné e’e’ádígíí bee bééhoziní bee nahaz’ánígíí

Nitsaa bił hahoodzoh dóó kéyah bił hahoodzoh t’áá bí diné e’e’áígíí bee bééhoziní bibee haz’áanii ádéíle’. Nitsaa bił hadahwiisdzoh lą’í dah biyi’, i’í’áád biniiyé yah ííníyáago t’áá íiyisíí bee nééhoziní yah adííjih dóó naaltsoos bee hidijeehí bee i’í’áadgo bee nééhoziní bee baa dahane’í hólǫ́ǫgo adíílííł. Nitsaa bee nił hahoodzoh diné e’e’ádígíí bee bééhoziní bibee nahaz’ánígíí baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Nitsaa bee nił hahoodzoh chidí bił hada’dilne’ bił haz’ánídi naaltsoos nitł’izí bee nééhoziní ła’ nídiitįįhgo bíighah, izhą́shį́į́ doo na’íłbąąs da nidi. Naaltsoos nitł’izí bee nééhoziní bik’éh na’ííniláago ła’ naadootííł, nidi ła’ da’ahótą’go dah naazhjaa’ígíí dahólǫ́ bee nééhoziní bideet’i’go bik’éh ni’doolyéłígíí yee níka’iijeeh dooleeł. 

I’í’áadgo doo ni ida’ii’nííł bee ha’dít’éhí naaltsoos nitł’izí doo nidzin da.

T’áá hó yah ajigháahgo i’ji’áád

Diné lą’í dah ida’ii’nííł bił nídahoot’aahdi Ida’ii’nííł Bijį́h yah adoogáał e’e’áadgo bíighah. Ida’ii’nííł bił nídahoot’aahdi yíníyáago, ida’ii’nííł yinidaalnishí nika’iijeeh yiniiyé hashch’e’ ádadólzin dooleeł. Naaltsoo bee doodago béésh łichíi’ii yee naalnishí bee i’í’ádígíí bik’ih didíilnih. 

I’í’áád bił haz’ánídi hanítáh (Bilagáana k’ehgo). Bił hadahoodzohígíí bil’ehgo ida’ii’nííł haz’ánídi áá’ádaalįįh dóó dáda’deelkaał. I’í’áád bił haz’ání bąąh nida’ídíkid nee hólǫ́ǫgo Nitsaabee nił hahoodzoh dóó t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí or local election office baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Ida’ii’nííł t’áá bich’į’ígi i’ji’áád

Ła’ ida’ii’nííł haz’ą́ądi Ida’ii’nííł Bijį́h bitséedi ąą’ádaat’é. Nitsaa bee nił hahoodzoh doodago kéya bił hahoodzoh ida’ii’nííł t’áá bich’į’ígi yah e’edáahgo i’ji’áád (Bilagáana k’ehgo) yee hooł’aah daats’í baa nanítáh doodago nił haz’ánígi ida’ii’nííł bitséedi i’ji’áád yoołkáłígíí dóó bee haz’áanii nitsaa bee nił hahoodzoh doodago t’áá akǫ́ǫ́h inda’ii’nííł bił haz’ánígíí bił baa nanítáh.

Naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł dóó doo áadi naa’adáágóó ida’nii’nííł

Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ ida’ii’nííł t’áá ałtsoh naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł yee yił nídahooł’aah. Nááná ła’ yah anináago i’í’áád doo ná bíighahgóógo doodago naaltsoos hidijeehí bee i’deeshał ninizį́įgo doo áadi na’anáh bee ida’ii’níłí yíníkeedgo yee nádahooł’aah. Nitsaa bił hahoodzoh t’áá bí bik’ehgo ádahodooníłí bee dahólǫ́, ákó nitsaa bee nił hahoodzoh biyi’ naaltsoos hidijeehí bee i’í’áadgo daats’í bee ná’ahoot’i’ígíí baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Haash yit’éego naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’níłí yah aníjíłtsos: 

  • Naaltsoos hidijeehí beego: Nitsaa bił hadahwiisdzoh doodago kéyah bił hadahwiisdzoh biyi’ ła’, bee ida’ii’níłí naaltsoos bee nát’ą́ą́’ anál’íní t’áá íídą́ą́’ bik’éh na’ilyáago bił nálwo’. Nááná ła’ biyi’, naaltsoos bee nát’ą́ą́’ anál’íní t’áá hó bik’éh ni’jiléego naaltsoos hidijeehí biih jiłtsos. Ííshją́ą́shį́į́ naaltsoos bee nát’ą́ą́’ iná’idléhí ałtsoh hadidíílíiłgo índa bił í’ilééh dooleeł.
  • Sits’aa’ biih ye’níłí doodago t’áá hó yah ajigháahgo: Bee i’ííní’ahígíí t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánídi doodago bee ida’ii’níłí sits’aa’ biih náhá’níłí yah ííníłtsoozgo doo naaltsoos hidijeehí béshjé’ígíí nahíłniih da dooleeł.  Lą’í sits’aa’ biih náhá’níłí chodaayooł’į́h, nidi háadi bee bił nahaz’ánígíí dóó daholónígíí ałąą anáádaat’é. T’áá áyídígi sits’aa’ biih ná’ii’níłí háadi ła’ si’ánígíí biniiyé t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bee (Bilagáana k’ehgo) bił haz’ánígíí bił baa nanítáh. 

Bee i’í’ádígíí bąąh bóhooł’aah

Haash yit’éego i’í’ádígíí nikéh haz’ą́ągi bideet’i’ígíí bóhooł’aah áko baa hólne’go bee nihoní’aahígíí aniléehgo bíighah.

Ida’ii’nííł bił nahaz’ání lą’í dah bee ida’ii’nííł bee binahjį’ hane’í dah deistsooz. Ła’ ałdó’ naat’áanii bá’ada’ii’níłígíí dóó bee ida’ii’níłí bee bída’neel’ąąhí bee baa dahane’í béésh łichíi’ii nitsékeesí doodago naaltsoos hidijeehí yee dahalne’.  Bee baa dahane’í ła’ nááná biniiyé nitsaa bee nił hahoodzoh doodago t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee bił hahodít’éhígíí biyi’ baa nanítáh.

Ida’ii’níłgi naalnishí bá ha’dilééh

Ida’ii’nííłgi naalnishí nil’į́įgo nikéyah haz’ą́ągi bee bika’anilyeed. Háadi nighanígíí bik’ehgo ida’ii’nííłgi naalnshí yinidaalnishígíí ałąą ádaat’é. T’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił nidahaz’áanígíí ida’ii’níiłgi nidaalnishí yinidaalnishígíí díí adeił’į́h:

  • Ida’ii’nííł haz’ą́ągi hashch’eh dahale’
  • Diné ida’iiníłí yá’át’ééh wóshdéę́ę́’ deiłníh
  • Diné ida’iiníłí bee bił hada’dít’éhí yee dahoo‘aah
  • Bee ida’ii’níłí diné yitaa deiniih
  • Diné ida’ii’níłí bee ida’ii’nííł bee nida’anishí yee yíka’anídaalwo’
  • E’etáád bee nida’anishí yaa dahalne’

Ida’ii’níiłgi naalnishí nil’į́įgo, biniiyé nich’į’ ni’doolyééł. Háadi haz’ánígíí bik’ehgo nidoolyéłígíí bééhozin. Haash yit’éego ida’ii’níiłgi naalnishí jilééhígíí ła’ binááhooł’aah (Bilagáana k’ehgo).