Hódahdi bidziilgo ólta’í ółta’í e’e’áád

Iná’i’a’ hada’dilne’ígíí háadishį́į́ kééhonít’ínídi dahaastł’ǫ́h. hódahdi bidziilgo ólta’ ółta’í nílį́įgo, k’ééhonít’ínídi doodago háadishį́į́ ííníłta’ídi i’í’áád biniiyé hadiléehgo bíighah, nitsaa bee nił hahoodzoh biyi’ kééhonít’íní bee nahaz’áanígíí bóholnííh. T’áá béénilniih: t’ááła’í dóó bilááh haz’ánídi nighango bíighah, nidi t’ááła’í haz’ánídi t’éíyá i’díí’ałgo bee ná hoo’a’.

T’áá íiyisíí nighanídi doodago hódahdi bidziilgo ólta’ kin dah shijaa’í bik’ih diilnííh 

Nighan haz’ą́ą́dóó háadidah ííníłta’go, háadi i’deesh’ał nínízingo baa nitsíníkeesgo kǫ́ǫ́h éí binahjį’ nitsáhákeesígíí: 

• Háadi haz’ánígíí ná bohónéedzą́h?
• Ałch’ishjí haz’ánídi háísh bá i’ii’nííł?
• T’áá háídííshį́į́ haz’ánídi t’áá ákǫ́ǫ́h bee nahaz’áanii doodago biniiyé ada’ii’níłígíí ła’ísh bee bóholníihgo baa nitsíníkees? 

Háadi i’í’áád biniiyé ha’dinilaaígíí doo t’áá ait’éego wááshindoondę́ę́’ ólta’ biniiyé béeso bee níka’aná’awo’í doo bididoot’ih da, díí Free Application for Federal Student Aid, Pell Grants, Perkins, doodago Stafford béeso a’ii’nííł ádaat’éhígíí. Nitsaa bił hahoodzoh biyi’ ólta’ bik’éh azláhí bee ná’ahoot’i’í daats’í bididoot’ih.

Nihighan haz’ą́ądi i’í’áád 

Izhą́shį́į́ yihahígíí biyi’ áłahjį’ ólta’di nanináanidi, nighah haz’áani i’í’áadgo bee ná’ahoot’i’ daats’í. Kǫ́ǫ́h t’áá baa nitsíníkees dooleełígíí: 

• Nighan haz’áadi t’áá íiyisíí nighanídi choiníł’į́įgo ida’ii’nííł biniiyé ha’dilééh. Ííníłta’ídi naaltsoos nanináhájeehí choiníł’į́įgo bee ha’dinilaaígíí bikáá’ adiidíílííł.
• T’áá ni biniiyé yah anináahgo i’í’ádígíí doo ná bíighah dago, naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł yídííkił nitsaa bił hadahwiisdzoh lą’í yee nahas’ą́. Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ t’áá hooshchxį’ diné inída’a’ahí bee ida’ii’níłí naaltsoos hidijeehí yee yich’į’ ádeił’į́h. Nitsaa bił hahoodzoh t’áá bí bik’ehgo áda’al’íní bee dahólǫ́, áko nitsaa bee nił hahoodzoh doodago kéyah bił hahoodzoh biyi’ bee nahaz’áanii haash daat’éhígíí baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo). Ne’ólta’di naaltsoos nanínáhájeehíjį’ naaltsoos bee ida’ii’níłí ła’ nich’į’ adoolníiłgo bíighah.
• Ida’ii’nííł góne’ nighan haz’ą́ądi nanináa dooleełgo. T’áá biniiyé yah anináahgo i’í’áadgo bee ná’ahoot’i’. Polling place locator (Bilagáana k’ehgo) choiníł’į́įgo Ida’ii’nííł Bijį́h háadi i’í’áadgo ná bíighahígíí hanítáh. 

Nitsaa bił hahoodzoh biyi’ nighanígíí biyi’ nááná ła’di kin dahshijaa’ídi e’et’áád

Nitsaa bee nił hahoodzoh doodago kéyah bił hahoodzoh biyi’ hódhadi bdziilgo ólta’ídi ííníłta’go, nááná ła’di kin dahshijaa’ídi, áadi i’í’áadgo bee ahoot’i’ dooleeł.  Kǫ́ǫ́h t’áá baa nitsíníkees dooleełígíí:  

• Índa ida’ii’nííł biniiyé ha’diléehgo, nitsaa bee nił hahoodzoh haghandí bee nahaz’ánígíí baa nanítáh. Kin dah shijaa’ biyi’ hódahdi bidziilgo ólta’ si’ánídi haashį́į́ néelt’e’ yiłkááh áadi haghango ákoh índo ákwe’é hazhdilééh dooleeł.
• Bee ná’ahoot’i’ígíí bee ná hoo’a’ bikéédóó, attin bąąhgi kin biyi’ nighanígíí choiníł’į́įgo ida’ii’nííł biniiyé hadiléehgo bíighah, ólta’ bił haz’ánígi doodago tł’óo’di nighahgo. Ólta’ has’ánígi bik’ehgo binaaltsoos nináhajeehí haalá chojooł’įįh, nidi ólta’ has’ánígi bik’ehgo binaaltsoos nináhajeehí ninaaltsoos bik’ehgo naanináhajeehígo choinííł’įįł. Háadíígíí choiníł’įįhígíí doo nił bééhozingóógo, ne’ólta’ diné bił nida’anish bił haz’ání doodago t’áá ákǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí bich’į’ hane’ diilííł.
• Nighah haz’ánídi t’áá íídą́ą́’ iná’í’a’ bee nił ha’dít’éego, hódahdi bidziilgo ólta’ has’ánígi bik’ehgo binaaltsoos nináhajeehí bił iná’i’a’ bee nił ha’dít’éhígíí háádidlééh. Bik’ehgo naaltsoos nináhajeehí choidoo’įįł bik’ehgo á’doolníłígíí ła’ nááná biniiyé, nighaní t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí hane’ bich’į’ aniléé (Bilagáana k’ehgo).
• Ida’ii’nííł t’áá bich’į’ídóó ida’ii’níłí góne’ doodago Ida’ii’níí’ Bijį́h nighah bił haz’ánígóó nídínídzáago, polling place locator (Bilagáana k’ehgo) choiníł’į́įgo háadi i’í’áadgo ná bíighahígíí hanítáh.
• Ida’ii’níiłdi t’áá hó yah azhdoogáłígíí doo há bíighah dago doodago naaltsoos hidijeehí bee i’deesh’ał nínízį́įgo, nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ doo ákwe’é na’adáágóó e’et’áád doodago naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł jókeedgo yee dahooł’aah. Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł yił nídahooł’aah. Nitsaa bił hahoodzoh t’á bí bik’ehgo nida’anishí bee dahólǫ́, áko ntsaa bee nił hahoodzoh doodago kéyah bił hahoodzoh bibee haz’áanii baa nanítáh. 

Hódahdi bidziilgo ne’ólta’ nitsaa bił hahoodzoh tł’óódę́ę́’ i’í’áád

Nitsaa bee nil hahoodzoh tł’óodi nitsaa bił hahoodzoh, t’áá áadi i’í’áadgo ná bee ahoot’i’.  Kǫ́ǫ́h éí binahjį’ nitsáhákeesígíí: 

• Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ biyi’, hódahdi bidziilgo ólta’di ííníłta’ haghango dikwííshį́į́ yiłkáahgo índa ida’ii’nííł biniiyé hazhdiił’įįh. Nitsaa bee nil hahoodzoh biyi’ hódahdi bidziilgo ólta’ si’ánígíí biyi’ izhdoo’ał inda’ii’nííł bił haz’ánígíí béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee bił hahodít’éhígíí (Bilagáana k’ehgo) bąąh haghango bee nidahaz’ánígíí baa nanítáh.
• Bee ná’ahoot’i’ bee hoo’a’ bikéédóó, nitsaa bee nil hahoodzoh biyi’ hódahdi bidziilgo ólta’ si’ánígíí biyi’ ida’ii’nííł biniiyé ha’dilééh. Attin bíighahgi kin si’ání biyi’ nighanígíí choiníł’į́įgo ida’ii’nííł biniiyé ha’dilééh, ólta’ haz’ánígi doodago tł’óo’di. Ólta’ haz’ánígi naaltsoos nináhájeehígíí ha’diléehgo haalá chojooł’įįh, nidi ólta’ haz’ánígi naaltsoos nináhajeehí áajį’ ninaaltsoos naanináhájeehgo choidííł’įįł. Háadíígíí choiníł’įįhígíí doo nił bééhozingóógo, ne’ólta’ diné bił nida’anish bił haz’ání doodago t’áá ákǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí bich’į’ hane’ diilííł.
• Da’ t’áá íídą́ą́’ itsaa bił hahoodzoh biyi’ nighanídi t’áá íídą́ą́’ ida’ii’nííł bee nił ha’dít’é, nidi bee nił ha’dít’éhígíí nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ biyi’ hódahdi bidziilgo ólta’ si’áníjį’ łahgo ádeeshłííł nínízin ? Nitsaa bił hadahwiisdzoh dóó biyi’ hanáádahwiisdzooígíí lą’í dah dah dininá bikéédóó ida’ii’nííł bee nił ha’dít’éhígíí ąąnísįįhgo doo yee nahas’ą́ą da. Nidi nitsaa bił hahoodzoh dóó t’áá ákǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił nahaz’ánígíí bee nił ha’dít’éhí ąąnísįįh naaltsoos hadadilne’í bee dahólǫ́. I’ji’áád ą́nálzįįh naaltsoos hadilnéhígíí nídiiltsóosgo nitsaa bee nił hahoodzoh doodago t’áá ákǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí bik’ínítááh (Bilagáana k’ehgo). 

Ła’ náákéyah bił haz’ánídi ííníłta’go e’et’ádígíí 

U.S. biyi’ kééhonít’į́įgo, nahasdzáán t’áá si’ą́ nít’ę́ę́’ t’áá háadi shį́į́ naninánídę́ę́’ i’í’áadgo bíighah. U.S. tł’óo’di na’adáago e’et’ádígíí bąąh ła’ binááhooł’aah (Bilagáana k’ehgo).