Bik’ehgo I’ii’nííł

T’áá hó yah ajigháahgo i’ji’áád

Diné lą’í dah ida’ii’nííł bił nídahoot’aahdi Ida’ii’nííł Bijį́h yah adoogáał e’e’áadgo bíighah. Ida’ii’nííł bił nídahoot’aahdi yíníyáago, ida’ii’nííł yinidaalnishí nika’iijeeh yiniiyé hashch’e’ ádadólzin dooleeł. Naaltsoo bee doodago béésh łichíi’ii yee naalnishí bee i’í’ádígíí bik’ih didíilnih. 

I’í’áád bił haz’ánídi hanítáh (Bilagáana k’ehgo). Bił hadahoodzohígíí bil’ehgo ida’ii’nííł haz’ánídi áá’ádaalįįh dóó dáda’deelkaał. I’í’áád bił haz’ání bąąh nida’ídíkid nee hólǫ́ǫgo Nitsaabee nił hahoodzoh dóó t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí or local election office baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Ida’ii’nííł t’áá bich’į’ígi i’ji’áád

Ła’ ida’ii’nííł haz’ą́ądi Ida’ii’nííł Bijį́h bitséedi ąą’ádaat’é. Nitsaa bee nił hahoodzoh doodago kéya bił hahoodzoh ida’ii’nííł t’áá bich’į’ígi yah e’edáahgo i’ji’áád (Bilagáana k’ehgo) yee hooł’aah daats’í baa nanítáh doodago nił haz’ánígi ida’ii’nííł bitséedi i’ji’áád yoołkáłígíí dóó bee haz’áanii nitsaa bee nił hahoodzoh doodago t’áá akǫ́ǫ́h inda’ii’nííł bił haz’ánígíí bił baa nanítáh.

Naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł dóó doo áadi naa’adáágóó ida’nii’nííł

Nitsaa bił hadahwiisdzoh ła’ ida’ii’nííł t’áá ałtsoh naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’nííł yee yił nídahooł’aah. Nááná ła’ yah anináago i’í’áád doo ná bíighahgóógo doodago naaltsoos hidijeehí bee i’deeshał ninizį́įgo doo áadi na’anáh bee ida’ii’níłí yíníkeedgo yee nádahooł’aah. Nitsaa bił hahoodzoh t’áá bí bik’ehgo ádahodooníłí bee dahólǫ́, ákó nitsaa bee nił hahoodzoh biyi’ naaltsoos hidijeehí bee i’í’áadgo daats’í bee ná’ahoot’i’ígíí baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Haash yit’éego naaltsoos hidijeehí bee ida’ii’níłí yah aníjíłtsos: 

• Naaltsoos hidijeehí beego: Nitsaa bił hadahwiisdzoh doodago kéyah bił hadahwiisdzoh biyi’ ła’, bee ida’ii’níłí naaltsoos bee nát’ą́ą́’ anál’íní t’áá íídą́ą́’ bik’éh na’ilyáago bił nálwo’. Nááná ła’ biyi’, naaltsoos bee nát’ą́ą́’ anál’íní t’áá hó bik’éh ni’jiléego naaltsoos hidijeehí biih jiłtsos. Ííshją́ą́shį́į́ naaltsoos bee nát’ą́ą́’ iná’idléhí ałtsoh hadidíílíiłgo índa bił í’ilééh dooleeł.
• Sits’aa’ biih ye’níłí doodago t’áá hó yah ajigháahgo: Bee i’ííní’ahígíí t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánídi doodago bee ida’ii’níłí sits’aa’ biih náhá’níłí yah ííníłtsoozgo doo naaltsoos hidijeehí béshjé’ígíí nahíłniih da dooleeł.  Lą’í sits’aa’ biih náhá’níłí chodaayooł’į́h, nidi háadi bee bił nahaz’ánígíí dóó daholónígíí ałąą anáádaat’é. T’áá áyídígi sits’aa’ biih ná’ii’níłí háadi ła’ si’ánígíí biniiyé t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bee (Bilagáana k’ehgo) bił haz’ánígíí bił baa nanítáh. 

Bee i’í’ádígíí bąąh bóhooł’aah

Haash yit’éego i’í’ádígíí nikéh haz’ą́ągi bideet’i’ígíí bóhooł’aah áko baa hólne’go bee nihoní’aahígíí aniléehgo bíighah.

Ida’ii’nííł bił nahaz’ání lą’í dah bee ida’ii’nííł bee binahjį’ hane’í dah deistsooz. Ła’ ałdó’ naat’áanii bá’ada’ii’níłígíí dóó bee ida’ii’níłí bee bída’neel’ąąhí bee baa dahane’í béésh łichíi’ii nitsékeesí doodago naaltsoos hidijeehí yee dahalne’.  Bee baa dahane’í ła’ nááná biniiyé nitsaa bee nił hahoodzoh doodago t’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee bił hahodít’éhígíí biyi’ baa nanítáh.

Diné e’e’ádígíí bee bééhoziní bee nahaz’ánígíí

Nitsaa bił hahoodzoh dóó kéyah bił hahoodzoh t’áá bí diné e’e’áígíí bee bééhoziní bibee haz’áanii ádéíle’. Nitsaa bił hadahwiisdzoh lą’í dah biyi’, i’í’áád biniiyé yah ííníyáago t’áá íiyisíí bee nééhoziní yah adííjih dóó naaltsoos bee hidijeehí bee i’í’áadgo bee nééhoziní bee baa dahane’í hólǫ́ǫgo adíílííł. Nitsaa bee nił hahoodzoh diné e’e’ádígíí bee bééhoziní bibee nahaz’ánígíí baa nanítáh (Bilagáana k’ehgo).

Nitsaa bee nił hahoodzoh chidí bił hada’dilne’ bił haz’ánídi naaltsoos nitł’izí bee nééhoziní ła’ nídiitįįhgo bíighah, izhą́shį́į́ doo na’íłbąąs da nidi. Naaltsoos nitł’izí bee nééhoziní bik’éh na’ííniláago ła’ naadootííł, nidi ła’ da’ahótą’go dah naazhjaa’ígíí dahólǫ́ bee nééhoziní bideet’i’go bik’éh ni’doolyéłígíí yee níka’iijeeh dooleeł. 

I’í’áadgo doo ni ida’ii’nííł bee ha’dít’éhí naaltsoos nitł’izí doo nidzin da.

Saad bee íighah asdzį́h

Bilagáan bizaad doo áłtsé nizaadgóógo dóó saad łahgo át’éhígíí bee i’deesh’ał nínízingo, áka’e’eyeed yíníkeedgo bíighah. T’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí bich’į’ hane’ anilééh nizaad k’ehjį’ bee íka’e’eyeed haash daat’éhígíí dahólónígíí nił bééhoozįįh díigi (Bilagáana k’ehgo) ádaat’éhígíí: 

• Ida’ii’nííł bee baa dahane’í dóó bee nida’doonishí Į́díí bee ida’ii’níłíÓ nizaad k’ehjí
• Ida’ii’níiłgi naalnishí háí nizaad k’ehjí bił ahxił hólne’ígíí Į́díí American Sign LanguageÓ
• Nighan haz’ą́ągi t’áá háída doodago nik’is háí ida’ii’níiłgi ata’ halnego yee níka’adoowołígíí 

T’áá ałtsohjį’ baa dahonít’i’ bee há hoo’aahígíí

Nits’íís bich’į’ anáhoot’i’go, bee ida’ii’nííł bee nida’anishí baa dahonít’i’ígíí bee haz’áanii bik’ehgo bee ná’ahoot’i’, díí bee ida’ii’níłí nitsaago bee ak’eh da’ashchínígíí doodago diits’a’go bee hada’ilyaaígíí. Yah anináahgo i’í’áadgo, bee nida’anishí bee ida’ii’níłí baa dahonít’i’ígíí dóó ida’ii’nííł haz’ą́ągi baa dahonít’i’ígíí ałdó’ bee ná’ahoot’i’. 

Nitsaa bił hahoodzoh béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee bił hahodít’éhígíí doodago ida’ii’nííł haz’ą́ągi doo baa dahonít’i’góógo, t’áá ałtsohjį’ baa dahonít’i’ bee há dahoo’aahí yíníkeedgo bee ahoot’i’ígíí nee hólǫ́. T’áá akǫ́ǫ́h ida’ii’nííł bił haz’ánígíí bich’į’ hane’ anilééh díigi át’éegogo (Bilagáana k’ehgo):

• Nitsaa bił hahoodzoh béésh łichíi’ii nitsékeesí biyi’ bee bił hahodít’éhígíí baa honít’i’ ch’ééh aníł’į́įgo 
• I’í’áád bił haz’ánídi t’áá ałtsohjį’ baa dahonít’i’ bee há dahoo’aahígíí doo nee hólǫ́ǫ dago 

I’í’áadgo nits’íís bich’į’ anáhoot’i’ígíí biniinaa ná hodoonih nít’ę́ę́’ nínízingo, bee nił hoo’a’ígíí (Bilagáana k’ehgo)  to the Department of Justice bił haz’áníjį’ baa hodíilnih. 

Ats’íís bich’į’ anáhoot’i’go i’ji’áád bąąh bik’ehgo áhodooníłí łą’ígóó baa hane’ígíí ła’ nááná hainítáh.

Wááshindoon bibee nahaz’áanii i’í’áád bee ná’ahoot’i’ígíí yik’ih déez’į́į’go yaa’áhayą́

Department of Justice bił haz’ánídę́ę́’ Iná’i’a’ Bee Ná’ahoot’i’ Nił Bééhozib Bik’ehgo Áhodooníłí (Bilagáana k’ehgo) biyi’ wááshindoon bibee nahaz’áanii nits’íís bich’į’ anáhoot’i’go iná’í’a’ yee nik’ih déez’į́į’ yee naa’áhalánígíí bąąh bóhooł’aah. Bik’ehgo áhodooníłí ałdó’ Naakai bizaad bee hadít’éhíí hólǫ́.

T’áá ha’át’ííshį́į́ doo nił yá’át’ée daaígíí Department of Justice bee bił hólne’(Bilagáana k’ehgo) bee ná’ahoot’i’ígíí bee nanilnishgo díí t’áá háídííshį́į́ bee nił hoo’a’ígíí:

• T’áá háída bee i’í’áád bee ná’ahoot’i’ígíí yína’ídeełkidgo
• Nighan haz’ánígi’ eii i’ji’áád bee nida’doonishí saad haashį́į́ daat’éhígíí bee hadadít’éhgo bee hólǫ́ bee haz’ánígi nighango, nidi díí bee nida’doonishí t’áadoo neiyí’nilgóógo
• T’áá ałtsohjį’ baa dahonít’i’ bee bohónéedzą́ągo bee há hoo’aah doo bee ná hoo’a’góógo

Haash yit’éego naat’áanii ííshją́ą́shį́į́ eii i’ííní’ahígíí t’áá áhot’éego yéélta’ígíí bąąh ła’ bóhooł’aah.

Ida’ii’níłgi naalnishí bá ha’dilééh